Otomobil İhracında KDV ve ÖTV İadesi Mümkün müdür?

Spread the love

Özel tüketim vergisi (ÖTV) ve katma değer vergisi (KDV) ödenmek suretiyle iktisap edilip kayıt ve tescil işlemi yapılan araçların ihraç edilmesi halinde, yüklenilen ÖTV ve KDV nin iadesinin mümkün olup olmadığı sorusuna bu makalemizde mevzuatımız ve gelir idaresinin görüşleri ile cevap arayacağız.

Özel Tüketim Vergisi Kanunu Açısından Konuya Bakış

4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Kanunumuzun 1 inci maddesinin 1/b bendinde, bu Kanuna ekli (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanların ilk iktisabının bir defaya mahsus olmak üzere ÖTV ye tabi olduğu hükme bağlanmıştır.Aynı Kanunun 5 inci maddesinin 1 inci fıkrasında, bu Kanuna ekli listelerdeki malların ihracat teslimlerinin; teslimin yurt dışındaki bir müşteriye yapılması ve teslim konusu malın Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinden çıkmış olması koşuluyla vergiden müstesna olduğu, 2 nci fıkrasında ise ihraç edilen malların alış faturaları ve benzeri belgeler üzerinde gösterilen ve beyan edilen ÖTV nin ihracatçıya iade edileceği hükme bağlanmıştır.Konuya ilişkin usul ve esasların açıklandığı 1 Seri No.lu ÖTV Genel Tebliğinin “ÖTV Ödenerek Satın Alınan Malların İhracı” başlıklı (5.1.2.) bölümünde; ÖTV uygulanan malların ihraç edilmesi halinde bu verginin iadesinin, sadece ÖTV mükelleflerinden satın alınan mallar için söz konusu olduğu, ÖTV uygulanan safhadan sonraki satıcılardan alınan malların ihraç edilmesi halinde, alış belgelerinde görünmeyen ve malın fiyatına dahil edilmiş olan ÖTV’nin iade edilmeyeceği belirtilmiştir. Söz konusu Tebliğde açıklandığı üzere, ihraç edilen mallara ait;ÖTV’nin iadesinin talep edilmesi halinde, aşağıdaki belgelerin ihracatçının KDV yönünden bağlı olduğu vergi dairesine ibrazı gerekmektedir.

İhracatçı adına düzenlenen ve üzerinde ÖTV’nin gösterildiği fatura veya benzeri belge, ihraç edilen malların ithal edilmiş olması halinde ise ithalatta düzenlenen gümrük beyannamesi ve verginin ödendiğini gösteren gümrük makbuzu,
İhraç edilen mala ait gümrük beyannamesi,
İhraç edilen mala ilişkin yurt dışındaki müşteri adına düzenlenen fatura.
Yukarıdaki belgelerin asılları veya gümrük beyannamesi ile gümrük makbuzlarının ilgili gümrük idaresi, noter ya da yeminli mali müşavir tarafından tasdikli örneği, diğer belgelerin ise aslının aynı olduğuna dair şerh verilerek kaşe tatbiki ve imzalanması suretiyle firma yetkililerince onaylı fotokopisi vergi dairesine ibraz edilecektir. Bu belgelerin vergi dairesine ibrazı ve ilgili vergi dairesince ihraç edilen mala ait ÖTV’nin, mükellefi tarafından bağlı olduğu vergi dairesine ödendiğinin teyit edilmesinden sonra ihraç edilen mallara ait ÖTV, ihracat istisnasından doğan KDV iadeleri ile ilgili 84 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin (I) bölümünde belirlenen genel esaslar çerçevesinde nakden veya mahsuben iade edilebilecektir.Bu açıklamalara göre , vergisi ödenerek ÖTV mükellefinden kayıt ve tescil edilmek üzere iktisap edilen otomobillerin Türkiye de kayıt ve tescil işlemi yapılmaksızın Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen şartlara uygun olarak ihraç edilmesi ve iade için gerekli belgelerin ihracatçının KDV yönünden bağlı bulunduğu vergi dairesine ibraz edilmeleri kaydıyla, bu araçların ilk iktisabında alış belgelerinde gösterilen ve ödenmiş olan vergisinin iadesinin talep edilmesi mümkün bulunmaktadır.

Katma Değer Vergisi Kanunu Açısından Konuya Bakış

Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunumuzun;

11/1-a maddesinde, ihracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler ile yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetlerin KDV’den istisna olduğu,12’nci maddesinde, bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için, teslimin yurt dışındaki bir müşteriye yapılması ve teslim konusu malın T.C. gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye vasıl olması şartlarının yerine getirilmiş olması gerektiği,30/b maddesinde, faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, işletmelere ait binek otomobillerinin alış belgelerinde gösterilen KDV nin indirim konusu yapılmasının mümkün olmadığı,32 nci maddesinde, Kanunun 11, 13, 14 ve 15 inci maddeleri ile 17 nci maddenin (4) numaralı fıkrasının (s) bendi uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV nin, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak KDV den indirileceği, vergiye tabi işlemlerin olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen katma değer vergisinin, Maliye Bakanlığınca tespit edilecek esaslara göre bu işlemleri yapanlara iade edileceği, hükme bağlanmıştır.

Bu hükümlere göre, binek otomobili ihracı Kanunun 11/1-a maddesine göre KDV den istisna olacak, bu otomobillerin alımında yüklenilen ve ihracatın gerçekleştiği dönemde indirim yoluyla telafi edilemeyen KDV, KDV Kanunun 32 nci maddesine göre iade edilebilecektir.

Sonuç olarak; İhracat teslimleri Katma Değer Vergisi Kanunu’nda olduğu gibi Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nda da vergiden istisna edilmiştir. Diğer taraftan her iki vergi kanununda da söz konusu teslim nedeniyle yüklenilen verginin nakden veya mahsuben iadesine imkân tanınmıştır. Diğer taraftan Özel Tüketim Vergisi, KDV’nin matrahına dâhil unsurlardan biri olduğundan, ÖTV’ye tabi bir malın ihraç edilmesi durumunda, aynı ihracat nedeniyle her iki vergininde iade imkânı doğmaktadır. İhracat istisnasından doğan KDV iade taleplerinin yerine getirilmesine ilişkin esaslar genel olarak 84 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’nde, ÖTV iadesine ilişkin esaslar ise 1 Seri No.lu ÖTV Genel Tebliği’nde düzenlenmiştir. Ancak 1 Seri No.lu ÖTV Tebliği’nde ihraç edilen mallara ait ÖTV’nin ihracat istisnasından doğan KDV iadeleri ile ilgili 84 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile belirlenen genel esaslar çerçevesinde iade edileceği belirtilmiştir. Durum böyle olmakla birlikte 53 No.lu KDV Sirküleri ile KDV iadesine ilişkin daha önce manüel olarak verilen belgelerin bundan böyle elektronik ortamda gönderilmesi ve söz konusu evraklar üzerindeki kontrolün sistem üzerinden otomatik olarak yapılması imkânı getirilmiştir. Ancak söz konusu düzenleme yalnızca KDV iadesini kapsadığından aynı ihracat işlem nedeniyle ÖTV iadeside söz konusu olduğunda, ÖTV iadesi için gerekli belgelerin eskiden olduğu gibi vergi dairesine kâğıt ortamında verilmesi ve vergi dairesince gerekli kontrollerin manüel olarak yapılması gerekmektedir. Diğer taraftan, ÖTV iadesinde, KDV iadesinden farklı birtakım özel düzenlemeler mevcuttur. Örneğin ÖTV uygulanan malların ihracı halinde bu verginin iadesi, sadece ÖTV mükelleflerinden satın alınan mallar için söz konusudur. ÖTV uygulanan safhadan sonraki satıcılardan alınan malların ihraç edilmesi halinde, alış belgelerinde görünmeyen ve malın fiyatına dâhil edilmiş olan ÖTV’nin iade edilmesi mümkün değildir. Ayrıca ÖTV iadesinin yapılabilmesi için ihraç edilen mala ait ÖTV’nin mükellefi tarafından bağlı olduğu vergi dairesine (ithalatta gümrük idaresine) ödenme zorunluluğu bulunmaktadır. Öte yandan KDV Kanunu’nun 12/1. maddesindeki serbest bölgedeki alıcıya veya yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılan teslimlerin ihracat teslimi sayılacağına dair hükümler, ÖTV Kanunu’nda yer almaması nedeniyle serbest bölgelere veya yetkili gümrük antreposu işleticilerine yapılan teslimlerde ÖTV yönünden ihracat istisnası uygulanması mümkün değildir. Aynı şekilde, KDV Kanunu’nun 11/1. maddesi kapsamında Türkiye’de ikamet etmeyen yolculara yapılan teslimlerde KDV iadesi uygulamasına ilişkin düzenlemelerin ÖTV uygulaması açısından geçerliliği bulunmamaktadır.