ODALAR SÖZLEŞME GİRİŞLERİ KONUSUNDA MALİ MÜŞAVİRLERİ UYARIYOR MU? TEHDİT Mİ EDİYOR?
Meslek mensuplarının, müşterileri ile iş kabulünde ve takip eden dönemlerde sözleşme yapmaları yasal zorunluluktur. Odaların disiplin kurulu duruşmalarında meslek mensuplarına sorulan ilk soruda genellikle (şikâyet konusuna bakılmaksızın) müşteri ile sözleşmesinin olup olmadığıdır. Uzun yıllardan beri süregelen bu sözleşme mecburiyeti ile ilgili olarak SMMM ve YMM çalışma usul ve esasları yönetmeliğinde 22/05/2015 tarihinde 29363 sayılı resmi gazete ile değişiklik yapılmıştır.
Yönetmelikte yapılan bu değişiklikle meslek mensuplarının sözleşme bilgilerinin, birliğin belirleyeceği usul ve esaslara göre bağlı bulundukları odalara bildireceği ifade edilmiştir. Bu değişiklikten yaklaşık 1,5 yıl önce ise (13.12.2013-28850 sayılı RG.) yürürlüğe giren bir diğer mecburi meslek kararında hazırlanan “Haksız rekabetle mücadele yazılımı” ile odalara bildirim zorunluluğu getirilmiştir.
Uygulamanın başlangıç aşamasında, haksız rekabetle mücadele yazılımına yapılan girişler neticesinde her yıl sözleşme düzenlenmesi söz konusu olmuştur. Her yıl aynı mükellefle ve aynı şartlarda sözleşme yapılması vakit ve emek kaybına sebep olduğu için meslek camiasında tepkiyle karşılanmıştır.
TÜRMOB 13.12.2016 tarihinde 2016/3 numaralı genelge ile bu konuda bazı düzenlemeler yapmıştır. Yapılan düzenlemeye bağlı olarak, yazılımda değişikliğe gidilmiştir. Buna göre 1 yıl süre ile yapılan sözleşmelerin feshedilmediği takdirde kendiliğinden uzamasına olanak sağlanmıştır. Ayrıca 2017 yılından itibaren meslek mensuplarına yazılımda 1 yıldan uzun süreli sözleşme yapma imkanı verilmiştir. 1 yıllık sözleşmelerin feshedilmemesi halinde kendiliğinden uzayacağını belirten sözleşmelerde yapılabilecektir.
Ancak 2016 yılına ait sözleşmeler 1 yıllık düzenlendiğinden ve kendiliğinden yenileneceğine dair hüküm taşımadığından 2017 yılı ve sonrası için 2017 yılında sisteme mutlaka sözleşmeler girilmelidir.
Ayrıca bu konudaki bir diğer sıkıntıda otomatik uzayan sözleşmelerin asgari ücretin altında kalması durumudur. Yasal olarak böyle bir durum olamayacağından müşteri ve meslek mensubu anlaşarak sözleşmede ücret kısmının revize edilmesi gerekecektir.
E-birlik sistemine sözleşmelerin giriş tarihi şubat ayının son günüdür. 2017 yılında bu süre mayıs ayına kadar uzatılmıştır. Bu uzatmaya rağmen ciddi sayıda meslek mensubunun sisteme halen giriş yapmadığı görülmektedir. Meslek mensuplarının bir kısmı iş yorgunluğu nedeni ile bu girişleri yapamasa da önemli bir kısım meslektaş yapılan bu zorlamaya tepki nedeni ile bu işlemleri yapmamıştır. Meslek mensuplarının, üst birliğin müşterilerinin bilinmesini istememesi özellikle de sözleşmede yazan ücretin bilinmesinden, rahatsızlık duyduğu ifade edilmektedir. Meslek mensuplarının uzatmaya rağmen veri girişini yapmaması ve kendi üst birliğine güvenmemesi mesleğin geldiği noktayı görme açısından önemlidir. Meslek mensuplarının haklarını korumak için mevcut olan TÜRMOB’a güven duymaları önemlidir. Bu durumu düzeltmek için en kısa zamanda çalışmalar yapılmalıdır.
Gelinen noktada mali tatilin başından itibaren, meslek odaları sözleşmelerini girmeyen üyelerine uyarı mektupları göndererek temmuz sonuna kadar girişleri yapmalını istemektedir. Girişin yapılmaması halinde ilgili meslek mensubunun disiplin hükümlerine tabi olacağı ve odaların disiplin kurullarına sevk edileceği belirtilmiştir. Odaların ciddi sayıdaki giriş yapmayan üyelerini disipline sevk edebileceğini kanaatinde değilim. Bu dönemde odaların, gönderdikleri uyarı mektupları dışına birçok meslektaşı telefonla aranarak girişe zorlanacağını tahmin ediyorum.
Özellikle şunu belirteyim ki odalar nispi aidat hesaplarının yapılması ve tahakkuku nedeni ile maliyeden müşteri bilgilerini alabilmektedir. Tabi bu rakamlar sözleşmelerin yıllık toplam tutarlarını vermekten uzaktır. Çünkü serbest meslek kazancı tahsil esasına tabidir. Ancak yine de maliyeden alınan gelir vergisi dökümleri odalara bu konuda fikir verecektir. Dolayısıyla sadece bu kaygı ile sözleşmeleri girmemek çok anlamlı değildir. Ayrıca odalar gerekli gördüğünde, mevcut mevzuata göre de meslek mensupları istediğinde yazılı ortamda müşteri listelerini vermek zorundadır.