Bir önceki yazımızda yıllık ücretli iznin neden önemli olduğundan, neden kullanılması gerektiğinden, kimlerin bu haktan faydalanabileceği ve işten çıkışlarda bu hakkın nasıl etkilendiği konularından yasal dayanakları ile birlikte bahsetmiştik.
Bu yazımızda da önemli olan diğer birkaç başlık üzerinde duracağız.
Yıllık ücretli izin hakkımız ne kadar? (4857 53.Md.)
Hizmet süresi;
- 1 Yıldan 5 Yıla kadar (5 yıl dâhil) 14 günden,
- 5 Yıldan fazla 15 Yıldan az olanlara 20 günden,
- 15 Yıl (dâhil) ve daha fazla olanlara 26 günden, AZ OLAMAZ.
Kanunda geçen “AZ OLAMAZ” ifadesi çok az kişinin dikkatini çekmiş olmalı. Evet, az olamaz dolayısı ile fazla olabilir, fazlasını uygulayan var mıdır acaba? Çoğu işverenin 14 güne bile tahammülü yokken, işçi ile anlaşıp izni paraya çeviriyorken(!) Tabi ki azınlıkta olmakla birlikte idealist olup işçisine çok değer veren, haklarını fazlası ile veren işverenler de var…
Yukarıda yazmış olduğumuz süreleri örnekler ile somut hale getirmeye çalışalım;
⇒ 01.06.2012 ‘de işe girmiş 1987 doğumlu bir işçi çalışmaya devam ettiği sürede ne zaman 20 gün yıllık izin kullanmaya hak kazanacak?
01.06.2013’de ilk yıllık izin hakkının (14 gün) doğacağı 1. yazı dizimizde dayanaklarını açıkladığımız üzere net ve 02.06.2013’de izne çıkmasında bir sakınca yok diyebiliriz.
02.06.2013 den itibaren 14 gün
02.06.2014 den itibaren 14 gün
02.06.2015 den itibaren 14 gün
02.06.2016 den itibaren 14 gün
02.06.2017 den itibaren 14 gün kullanabilir.
Pratikte bu kadar tarihleri hesaplamaya, düşünmeye gerek kalmadan parmak hesabı yapılarak da doğru bir sonuca varılabilir. 5 tane 14 gün kullanan işçi 6.iznini 20 gün olarak kullanacak. Dolayısı ile örneğimizdeki işçinin 02.06.2018’ de kullanacağı izin 20 gün olacak.
⇒ Aynı işçi ne zaman 26 gün izin kullanmaya hak kazanacak?
02.06.2018 den itibaren 20 gün
02.06.2019 den itibaren 20 gün
. . . .
02.06.2025 den itibaren 20 gün
02.06.2026 den itibaren 20 gün
02.06.2027 den itibaren 26 gün kullanabilir.
15.yılın izni kanunda ifade edildiği üzere en az 26 gün olacak. Özetle; işçi 5 tane 14 gün, 9 tane 20 gün kullandıktan sonra 15.izni 26 gün olarak devam edecek. Hep söylediğimiz gibi işveren fazlasını kullandırmakta serbest… Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir. (4857 53.Md.)
Bu süreler, yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri 4’er gün arttırılarak uygulanır. (4857 53.Md.)
Diğer önemli detay ise 18 ve daha küçük yaştaki işçilerle 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden AZ OLAMAZ. (4857 53.Md.)
Bu detay doğrusu uygulamada hiç dikkat edilmeyen konulardan bir tanesi… İşçinin yaşının önemli olduğu maalesef gölgede kalmış bir detay… Örneğin, 40 yaşındaki bir işçi 1 yıl çalıştıktan sonra yıllık ücretli izin kullanmak istediğinde kendisine 14 gün izin verilmesi gerekiyor. Ancak 52 yaşındaki başka bir işçi aynı tarihte işe başlamış ve 1 yılını doldurmuş olsun, bu işçinin 14 gün değil, 20 gün yıllık ücretli izin kullanması gerekiyor.
Cumartesi günü çalışmayan iki gün hafta tatili (örn; cumartesi, pazar) uygulayan işyerlerinde cumartesi günü de hafta tatili sayılıp yıllık izin sürelerine eklenecek mi? Sorusuna uygulamada farklı farklı cevaplar verilip uygulanmaktadır. Ancak işyerlerinde cumartesi günü çalışılıp çalışılmamasının herhangi bir önemi bulunmamaktadır.
Dayanağı ise bizzat iş kanununun kendisidir. Kanun kapsamına giren işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63. maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az 24 saat dinlenme (hafta tatili) verilir. (4857 46.Md.) Zorlayıcı ve ekonomik bir sebep olmadan işyerindeki çalışmanın haftanın bir veya birkaç gününde işveren tarafından tatil edilmesi halinde haftanın çalışılmayan günleri ücretli hafta tatiline hak kazanmak için çalışılmış sayılır. (4857 46.Md.)
Elbette işçi ve işveren arasında yapılan iş sözleşmesinde işçi lehine cumartesi gününün izinden sayılmaması yönünde bir düzenleme yapılabilir, ancak bu sadece o işyerini kapsar. Bunu tüm işyerlerinde bu şekilde uygulanıyormuş gibi değerlendirmek yanlış olacaktır.
Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz. (4857 56.Md.)
Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim günü Ulusal Bayramdır. (2429 1.Md.) Hafta tatili Pazar günüdür. Bu tatil 35 saatten az olmamak üzere Cumartesi günü en geç saat 13.00’ten itibaren başlar. (2429 3.Md.) Resmi bayram (23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 19 Mayıs günü Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı, 30 Ağustos günü Zafer Bayramı) ve dini bayram (Ramazan Bayramı, Kurban Bayramı) günleri ile 1 Ocak yılbaşı günü, 1 Mayıs günü ve 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü genel tatil günleridir. (2429 2.Md.)
Örneklendirmek gerekirse ;
⇒ Yıllık izin hakkı 14 gün olan bir işçi 10.07.2017’de izin kullanmak istediğini beyan etmiş ve işverenden izin onayı çıkmış olsun. Bu işçinin izin dönüş tarihi ne olmalı?
İzin Başlangıç Tarihi ; 10.07.2017
İzin Bitiş Tarihi ; 26.07.2017
İş Başı Tarihi ; 27.07.2017
Kullanılan İzin ; 14 gün
15 Temmuz Genel Tatil günü, 16 Temmuz ve 23 Temmuz hafta tatili günleri olduğundan yıllık izin hesabında dikkate almadık.
Faydalı olması dileğiyle…
Ağustos / 2017
SMMM EMİNE ERTÜRK
Bir yanıt bırakın